Kalaallit inuusuttut marluk Nunat Avannarlermiut inuusuttaannik allanik naapitsisisut
Assimi takuneqarsinnaapput Karen Olsen-Lyberth, Sorlak, savalimmiormiu Sanna Nolsøe-Djurhuus aamma Nina Titussen, Sukorseq. Assiliisoq: Morten Rude
Nunat Avannerlermiut tamat inuusuttaannit peqataaffigineqartumik Ungetræningimi ullut 1.-3. oktober 2021 ingerlanneqartumi kalaallit inuusuttut marluk Sorlammit Sukorsimillu peqataasimapput.
Inuusuttut 50-it nunani avannarlerni arfineq pingasuneersut Københavnip eqqaani qeqertami ungdomsøenimiissimapput, nunat akornanni suliniutinik pissanganartunik ineriartortitsisimallutik. Dansk Ungdoms Fællesråd (DUF) ” Nordens Unge i Bæredygtige Fællesskaber” NUBF danskit Meeqqanut Ilinniartitaanermullu ministeriaqarfia suleqatigalugu suliniummik pilersitsisuupput.
Sulimiummut siunertaavoq avannaamioqatigiit inuusuttaasa nukittuumik attaveqatigiinnissaat piujuartumillu peqatigiinnissaat. Inuusuttut sungiusarnerat Ungetræningen ornigulluni naapeqatigiittarfiuvoq, inuusuttut naapeqatigiittarput pilersaarusiaminillu ineriartortitseqatigiittarlutik. Suliamut aningaasaliissutinik illuartitsisoqarsimavoq – Den Nordiske Ungepulje – inuusuttut sammisassanik ineriartortitaannut naammassisaannulllu aningaasaliissutaasussat.
Inuusuttut namminneerlutik naapinnissaannut, namminneerlutik sammisassaqartinnissaannut qulequttanillu soqutiginartitaminnik sammisaqarnissaannut aningaasaliissutit periarfissiipput.
”Qinnuteqaasiornissamut ilikkagaqarpunga, nunallu avannarlerni inuusuttut allat suleqatigisinnaasakka naapippakka. Ingammik Savalimmiormiut inuusuttaannik naapitsilluarpunga. Taakkulu peqatigiilluta inuusuttut Kalaallit Nunaannneersut Savalimmiuneersullu pisuttarnissaannik pilersaarusiussaagut, kingornalu angaasaliissutissanik qinnuteqarumaarluta. Sisimiunit Kangerlussuarmut pisoqatigiinnerit pilersinneqarnissaat ineriartortinniarparput. Pisoqatigiinnerni inuusuttut imminnut tatiginerulernissartik anguniassavaat. Angalaneq akisoorujussuuvoq taamaattumik aangalanissamut aningaasartuutissatik siumoortumik eqqarsaatigivallaartariaqassanngilaat”, oqarpoq Karen Olsen-Lyberth Sorlak-mi siulersuisunut ilaasortaq, pisuffissami eqqartorneqartumi nammineq pisoqataareersimasoq, aammalu siunissaq eqqarsaatigalugu allanik pilersaaruteqalereersimasoq. Nina Titussen Sukorsimiit aamma peqataavoq.
Kina qinnuteqarsinnaava?
Kikkulluunniit inuusuttut ataatsimoorlutik namminneerlutik sammisassanik suliniuteqartut, nunani avannarlerni inuusuttut peqatigiiffiini ilaasortat, ikinnerpaamik nunat marluk peqataaffigisaannik sammisaqartitsinissaminnut isumassarsiatsialallit pileraarutitsialallillu aningaasaateqarfimmut qinnuteqarsinnaapput. Sammisaqartitsinissamut suliniutinut minnerpaamik nunat marluk akuutinneqarpata DKK 10.000-70.000-it qinnutigineqarsinnaapput, aammalu sammisaqartitsinissamut pilersaarutsialaat nunanit pingasunit peqataaffigineqartussatut DKK 10.000-100.000-inik qinnuteqarfigineqarsinnaallutik.
Sammisaqaartitsinissamut pilersaarusiorlutik suliaqartut namminneq piumassusertik tunngavigalugu sulissapput inuusuttullu nammineerlutik pilersaarumminnik ineriartortitsillutillu piviusunngortitsinissartik akisussaaffigissavaat. Inuusuttut sungiusarnissaannut periarfissat marluupput. 1) Samiisaqartitsinissamut pilersaarusiat FN-p Nunarsuarmut anguniagaanut ataatsimut arlalinnulluunniit tunngassuteqassammata, aammalu 2) Peqataatitsinissamut suliniutaassammata.
Ingerlateqqiguk
Nutaarsiassat allat
Issittumi Suleqatigiinnermut Tapiissuteqartarfik Kalaallit Nunaata tiguaa
10 millionit danskit koruunii. Tassa Nordisk Rådgivningskomité for Arktis (NRKA)-p Issittumi piujuaannartitsinermik suliniuteqartunut ukiumut agguaattagassai. Pulje ammasoq ukiumut aalajangerneqartassaaq, aningaasartassaviillu decemberimi aalajangiunneqartassapput. Issittumi Suleqatigiinnermut Tapiissuteqartarfik Kalaallit Nunaata 2024-p tungaanut tigussagaa Nunani Avannarlerni Siunnersuisoqatigiit 73-issaannik ataatsimeersuarneranni Nunat Avannarliit Ministeriisa aalajangerpaat. Kalaallit Nunaata Nunat Avannarliit Suleqatigiinnerannut Naalakkersuisuata
NAPA-p Kulturimut Tapiisarfianut Kalaallit Nunaannit tapiissutinik qinnuteqartut amerliartortut
2018-imiilli siullermeerluni NAPA-p Kulturimut Tapiissuteqarfianut qinnuteqartut nunatsinneersut Nunat Avannarlernut allanut sanilliullugit amerliartorsimapput. Tamanna ineriartorneq Kalaallit Nunaanni eqqamiitsuliornermik kulturimillu inuussutissarsiuteqartut akornanni ineriartorluartutut takussutissaavoq, NAPA-llu kulturikkut inissisimalluarnera aamma takussutissaavoq. 2023-mi NAPA, Nunani Avannarlerni Piorsarsimassutsikkut Attaveqaat Kulturimut Tapiissuteqarfianut qinnuteqaatinik katillugit 156-inik tigusaqarsimavoq. Qinnuteqartunit 156-iusunit 86-it Kalaallit Nunaanni najugaqarput,
NAPA pisortartaarpoq – Nina pisortatut atorfia Sørenimut ingerlatikkaa
Søren Würtz 2023-imiit NAPA-mi pisortanngulerpoq. Nina NAPA-mi sulilluarsimanera qujassutigaarput. Søren Würtz ukiortaami pisortanngoruni suliassat pisortaagallartumit Nina Paninnguaq S. Kristiansen-mit ingerlateqqinneqassapput. Naak Nina Paninnguaq S. KristiansenNAPA-mi uninniarnini nalunaarutiginikuugaluarlugu, pisortanngortussaq aallartilluarnissaanut ilinniartilluarnissaanullu piffisaqarluarumaarpoq. Nina namminersortutut sulileqqinniarluni aalajangiinikuuvoq. – Namminersortutut sulileqqinnissannut qamannga ilunnit aallutarileqqissallugu misigaara. NAPA-miinnera assut nuannarinikooqaara, tulluusimaarutigaaralu
NAPA Avannaanut paasisitsiniaalluni angalavoq
NAPA Avannaanut piffissami 24. august – 8. september 2021 angalavoq. NAPA-p meeqqat, innuttaasullu nunani avannarlerni periarfissaat pillugit oqaluttuutissavai, aamma meeqqat sinnattui pillugit workshoppertittassallugit. NAPA aamma nunani avannarlerni qinnuteqarfissat pillugit Tamassa aqqutigalugu ammasumik siunnersuisassaaq. Kiisalu innuttaasut nunani avannarlerni nuunnissamut, sulinissamut, suliffeqarfimmillu aallartitsinissamut aamma ilinniariarnissamut periarfissat oqaluttuarissallugit.