Viktoria Joelsen Allatta! Inersimasunut ajugaasoq: Silarsuaq nutaaq alla iserfigilerpara
Atuakkiami “Qilaappali”-mi nukappiaraq 1930-kkunni Tunumi peroriartortoq oqaluttuarineqarpoq.
Ukiut marluk matuma siorna NAPA-p allannermik unammisitsineq Allatta! sisamassaat aallarteqqippaa, siullermeersumillu inersimasunut unammisitsineq ingerlanneqarluni. 2023-mi decembarimi tunniussinissamut killigititaq sioqqullugu atuakkiat sisamat nassiunneqarsimapput. Atuakkianit nassiunneqartunit sisamaasunit Viktoria Joelsenip ataatami 1930-kkunni meeraanerani inuusuttuaraaneranilu Tunumi inuunera pillugu oqaluttualiaa naliliisunit tigulluarneqarpoq.
Viktoria Joelsenip oqaluttualiaa angummi nunatsinni piffiit allanngoriartorujussuarnerisa nalaanni misigisarsimasai aallaavigalugit takorluugaliaralugu atuakkiaraa. Oqaluttualiaq Viktoriap ataataanut oqaluttuallaqqissumut nersorinninniutaavoq. Pineqartoq Qilaappalimik (qilaatersorpalaamik) taaneqartarsimavoq, inuttarititaasup pingaarnerup siuaami kristumiunngorneq sioqqullugu inuusimasumut atsiunneqarnikuusimagami.
Viktoriap kissaatigiuaannarsimavaa ataatami inuunera pillugu atuakkiorniarluni, Allatta!-milu periarfissaqalerami taamaaliorpoq. “Ataatama puigortunngorsimanera paasigatsigu oqaloqatigiinnigut immiuttalerpakka, taamaalillunga misigisimasai sukumiisumik allassinnaalerlugit,” Viktoria Joelsen oqaluttuarpoq.
”Inuusuttuullunga takorloortarsimavara ullut ilaanni atuakkiornissara. Piffissap ingerlanerani eqqaasarsimavara, piffissakilliortarsimagamali aallartissimananga. Taamaammat aasaq radiukkut allannermik unammisitsisoqarnera tusarakku isumassarsivunga.”
Joelsen ima nassuiaavoq: “Kikkunnut tamanut qassinilluunniit ukioqaraluartunut unammisitsineq ammaanneqarmat imminut oqarfigivunga: Maanna piffissanngorpoq!”
Tamanna allassinnaassutsiminik ineriartortitsinissamut atuakkiortunngornissamillu takorluukkami piviusunngornissaanut periarfissatut isigaa.
Oqaluttualiaq nukappiaqqamut 1930-kkunni Tunumi asimioqarfimmi peroriartortumut tunngavoq. Nukappiaraq ataataqarani peroriartorsimavoq, angutaa piniariartilluni aallarami tikeqqinngisaannarsimammat. Nukappiaraq inersimasunngoruni angutaalluarniarusullunilu pinerrarissunngorusussimavoq, inuuninili tamaat peroreerluni angutitut inuuniarnermini akiugassaqarsimaqaluni.
“Annertunerusumik oqaluttuarnianngilanga atuartussap nammineq isummerfigisinnaajumaarmagu,” Viktoria Joelsen oqarpoq.
Viktoriap ajugaasutut innersuunneqarnini paasigamiuk tupaallappoq. ”Soorunalimi tupaallalaarpunga. Saniatigut aamma pissangaammerpunga. Taava eqqarsaat takkuppoq: Silarsuaq nutaaq alla iserfigilerpara. Inuusuttuaraallunga atuakkiornissara takorloortarpara, maannalu tamanna piviusunngorpoq. Aamma ataatama toqunerata nalaani ajugaasimanera paasigakku killitsissutigeqaara.”
Viktoria Joelsen ilinniartitsisutut perorsaasutullu ilinniarsimavoq, sinerissamilu ilinniarfinni arlalinni meeqqanik inuusuttunillu sullissisarsimalluni. Ulluni makkunani Kapisilinni uinilu najugaqarput, atuarfimmilu ilinniartitsisuullunilu aqutsisuulluni.
Maanna Sørine Steenholdt, Arctic Mediamik piginnittoq, suleqatigalugu oqaluttualiaq sukumiisumik suliarissavaat kingornalu atuakkiaq “Qilaappali” 2024-p naanerani saqqummersinneqassalluni.
Allatta! Inersimasunut allannermik unammisitsinermi naliliisartuupput: Sørine Steenholdt, Aviaq Fleischer aamma Minik Jerimiassen
Suliamik aqutsisuupput NAPA aamma Kalaallit Atuakkiortut.
Allatta! Inersimasunut allannermik unammisitsineq ukunanit aningaasaliiffigineqarpoq: Tapiissuteqartarfik Sermeq, Namminersorlutik Oqartussat Tipsernermit Lottornermillu aningaasaliissutaat aamma Eqqumiitsuliornermut Aningaasaateqarfik kiisalu NAPA.
Nutaarsiassat takunngitsoorpigit?
NAPA upernaaq 2022-mi aallartittussamik attaveqatigiinnermut praktikkertussarsiorpoq
Nunani Avannarlerni tamani Issittormiut isiginnittaasiannik siuarsaaqataarusuppit?Nunani Avannarlerni Piorsarsimassutsikkut Attaveqaat – NAPA Katuami allaffitsinni attaveqatigiinnermut 1-2-nik praktikkertussarsiorpoq. Kalaallit Nunaanni, Nunani Avannarlerni, Issittormiuni aamma nunani baltiskiusuni kulturimik paarlaasseqatigiittarnermik suliaqartut suleqatigilissavatit. Issittormiut Nunani Avannarlerni tamani eqqumaffigineqarlutillu akuerineqarnissaat suliassatta pingaarnerit ilagaat. Tamatuma saniatigut paasissutissiisarfik Info Norden Grønland ingerlapparput, tassani
Tarnima nammatai
Hanne Gukkilu 2018 aasaagaa Tivolimi naapimmata suliniut naalaatsornerinnakkut pinngorpoq. Eqqumiitsuliortut taakku marluk isumaqatigiipallapput arlaanik pilersitsisariaqarlutik. Isiginnaartitsinissamik isumassarsiaat erniinnaq pingasoqiusanngorluni ineriartorpoq, isiginnaartitsissut, saqqummersitsineq atuagarlu. ”Tarnima nammatai” isiginnaartitsissusiaavoq isiginnaartunut attaveqartoq. Isiginnaartitsissussap isiginnaartitsinermini inuttaaffissani ilikkareersimallugu isiginnaartitsiffissaminut iserpoq isiginnaariartorlu isiminik attaveqarfigilereerlugu. Qungujuppoq isiminillu ilassilluni, apererususulersitsilluni, ”ajunngik?” Isiginnaartitseqatissanili saakkamigit, isiginnaarianut
NAPA kujataanut angalalersoq: Suliniutinnut taperneqarnissat pillugu naapitsigut
Eqqumiitsuliornermut kulturilerinermilluunniit suliniutimik pilersaaruteqarpit? Imaluunniit atuarfit nunat avannarlerni paarlaateqatigiikkusuppa? Taava maanna nunat avannarlerni taperneqarnissannut siunnersortinnissat periarfissaraat. Naapinnissamut attavigitigut. Septembarip aallartinneranni NAPA, Nunat Avannarlerni Piorsarsimassutsikkut Attaveqaat kujataani sumiiffinnut assigiinngitsunut atuarfiit qinnuteqarusuttunullu naapinniarlugit angalaartussaavoq. Peqatigiiffiit atorfeqarfiillu meeqqanut inuusuttunullu suliaqartartut naapikkusuppagut. Inuit ataasiakkaat assinganik suliaqartartut aamma naapikkusuppagut. Immaqa
Issittumi nukissiorneq pillugu unammisitsineq
Nordisk Energiforskning (NEF) nunani avannarlerni nukissiuutit pillugit suleqatigiinnermik tapersersuinermik siunertaqarpoq. Taakku ukiut tamaasa nunani avannarlerni nukissiutit pillugit unammisitsisarpoq (Nordic Energy Challenge), nukissiuutinillu isumaginnittoqarfinni suliaqartut ukiumi sammisamut isumassarsiatik nassiussinnaavaat. Ukioq manna qulequtaavoq Issittumi nukissiorneq. Tassani 7,792 DKK-niit 38,963 DKK-nut eqqugassaassapput! Nunat issittormiut assigiinngiiaartunik unammilligassarpassuaqartut aamma ataavartumik