Viktoria Joelsen Allatta! Inersimasunut ajugaasoq: Silarsuaq nutaaq alla iserfigilerpara
Atuakkiami “Qilaappali”-mi nukappiaraq 1930-kkunni Tunumi peroriartortoq oqaluttuarineqarpoq.
Ukiut marluk matuma siorna NAPA-p allannermik unammisitsineq Allatta! sisamassaat aallarteqqippaa, siullermeersumillu inersimasunut unammisitsineq ingerlanneqarluni. 2023-mi decembarimi tunniussinissamut killigititaq sioqqullugu atuakkiat sisamat nassiunneqarsimapput. Atuakkianit nassiunneqartunit sisamaasunit Viktoria Joelsenip ataatami 1930-kkunni meeraanerani inuusuttuaraaneranilu Tunumi inuunera pillugu oqaluttualiaa naliliisunit tigulluarneqarpoq.
Viktoria Joelsenip oqaluttualiaa angummi nunatsinni piffiit allanngoriartorujussuarnerisa nalaanni misigisarsimasai aallaavigalugit takorluugaliaralugu atuakkiaraa. Oqaluttualiaq Viktoriap ataataanut oqaluttuallaqqissumut nersorinninniutaavoq. Pineqartoq Qilaappalimik (qilaatersorpalaamik) taaneqartarsimavoq, inuttarititaasup pingaarnerup siuaami kristumiunngorneq sioqqullugu inuusimasumut atsiunneqarnikuusimagami.
Viktoriap kissaatigiuaannarsimavaa ataatami inuunera pillugu atuakkiorniarluni, Allatta!-milu periarfissaqalerami taamaaliorpoq. “Ataatama puigortunngorsimanera paasigatsigu oqaloqatigiinnigut immiuttalerpakka, taamaalillunga misigisimasai sukumiisumik allassinnaalerlugit,” Viktoria Joelsen oqaluttuarpoq.
”Inuusuttuullunga takorloortarsimavara ullut ilaanni atuakkiornissara. Piffissap ingerlanerani eqqaasarsimavara, piffissakilliortarsimagamali aallartissimananga. Taamaammat aasaq radiukkut allannermik unammisitsisoqarnera tusarakku isumassarsivunga.”
Joelsen ima nassuiaavoq: “Kikkunnut tamanut qassinilluunniit ukioqaraluartunut unammisitsineq ammaanneqarmat imminut oqarfigivunga: Maanna piffissanngorpoq!”
Tamanna allassinnaassutsiminik ineriartortitsinissamut atuakkiortunngornissamillu takorluukkami piviusunngornissaanut periarfissatut isigaa.
Oqaluttualiaq nukappiaqqamut 1930-kkunni Tunumi asimioqarfimmi peroriartortumut tunngavoq. Nukappiaraq ataataqarani peroriartorsimavoq, angutaa piniariartilluni aallarami tikeqqinngisaannarsimammat. Nukappiaraq inersimasunngoruni angutaalluarniarusullunilu pinerrarissunngorusussimavoq, inuuninili tamaat peroreerluni angutitut inuuniarnermini akiugassaqarsimaqaluni.
“Annertunerusumik oqaluttuarnianngilanga atuartussap nammineq isummerfigisinnaajumaarmagu,” Viktoria Joelsen oqarpoq.
Viktoriap ajugaasutut innersuunneqarnini paasigamiuk tupaallappoq. ”Soorunalimi tupaallalaarpunga. Saniatigut aamma pissangaammerpunga. Taava eqqarsaat takkuppoq: Silarsuaq nutaaq alla iserfigilerpara. Inuusuttuaraallunga atuakkiornissara takorloortarpara, maannalu tamanna piviusunngorpoq. Aamma ataatama toqunerata nalaani ajugaasimanera paasigakku killitsissutigeqaara.”
Viktoria Joelsen ilinniartitsisutut perorsaasutullu ilinniarsimavoq, sinerissamilu ilinniarfinni arlalinni meeqqanik inuusuttunillu sullissisarsimalluni. Ulluni makkunani Kapisilinni uinilu najugaqarput, atuarfimmilu ilinniartitsisuullunilu aqutsisuulluni.
Maanna Sørine Steenholdt, Arctic Mediamik piginnittoq, suleqatigalugu oqaluttualiaq sukumiisumik suliarissavaat kingornalu atuakkiaq “Qilaappali” 2024-p naanerani saqqummersinneqassalluni.
Allatta! Inersimasunut allannermik unammisitsinermi naliliisartuupput: Sørine Steenholdt, Aviaq Fleischer aamma Minik Jerimiassen
Suliamik aqutsisuupput NAPA aamma Kalaallit Atuakkiortut.
Allatta! Inersimasunut allannermik unammisitsineq ukunanit aningaasaliiffigineqarpoq: Tapiissuteqartarfik Sermeq, Namminersorlutik Oqartussat Tipsernermit Lottornermillu aningaasaliissutaat aamma Eqqumiitsuliornermut Aningaasaateqarfik kiisalu NAPA.
Nutaarsiassat takunngitsoorpigit?
Siunissamut ikaartarfik
Nunani Avannarlerni Piorsarsimassutsikkut Attaveqaat – NAPA-p ukiorpaaluit inuusuttut namminneq ineriartorsinnaanissaannut periarfissanik tuniorartarsimavai. Periarfissat eqqumiitsuliornerminnaq atuutsinngillat, ilinniagaqarnermulli aamma attuummassuteqarlutik. Taamaammat NAPA ilinniartunutNuummi allaffeqarfitsinni praktikkersinnaanissamut periarfissiisarpoq. NAPA suliffeqarfiuvoq assigiingitsunik kulturimut tunngasunik suliaqartartoq. Anguniakkatta akornanniippoq, kalaallit nunallu avannarlermiut allat kulturilerisut inuunerannik ineriatortitseqataanissaq, tapiisarneq uummarissaanerlu, meeqqanut unuusuttunullu suliniutit salliutillugit.
Kalaallit Nordjobbimut qinnuteqarsimasut marloriaatinngorput
NAPA-mit paasisitsiniaaneq sukumiisoq kinguneqarpoq Nordjobb tassaavoq inuusuttunut nunani avannarlerni najugalinnut Nunani Avannarlerni nunamut allamut aasaanerani ukiulluunniit ilaani suliartorsinnaanermut periarfissaq. Kalaallit Nunaannut inuusuttut suliartorlutik tikittartut ukiumut 80-90-it missaanniittarput. Kalaallit nunanut allanut suliartortartut taama amerlatiginngillat. Kalaallimmi qinnuteqartartut aggguaqatigiissillugu ukiumut 5-6-iusarput. NAPA ukioq manna angalatitaqarsimavoq, Nordisk Ministerrådip ataani
2023-imi aasami ukiamilu qinnuteqarfissat allanngortinneqartut
Qinnuteqarnissamut killissarititaanera oktoberip 15-iata tungaanut sivitsorneqarpoq 100.000-200.000 DKK-nut qinnuteqarnissamut killissarititaanera oktoberip 15-iata tungaanut sivitsorneqarpoq. Qinnuteqaatit NAPAp siulersuisuninngaanniit suliarineqartussaammata. Taamaammat naatsorsuutigisinnaavat novembarip 11-iata kingorna qinnuteqaatit pillugu tusagaqarumaarlutit. Julimi NAPA qinnuteqaatinik killisarititaqarnavianngilaq Naliginnaasumik qaammatit tamaasa 15-iani NAPA-mut qinnuteqartoqarsinnaavoq. Aasaanerani sulinngiffeqarnissaq pissutaalluni julimi qinnuteqaatinik killissarisaqartoqarnavianngilaq. Taamaammat aggustimi septemberimiluunniit
Qinnuteqarnissamut piffissarititaasup tullia tassaavoq januarip 15-at
NAPAp Kulturimut Tapiisarfia ukioq 2023-mi aningaasaliissutissatut immikkoortitarisimasai nungupput. Taamaalilluni aamma qinnuteqarneq, decembarip 15-iat nallertinnagu qinnuteqarfiusussaagaluartoq taamaatinneqarpoq. Kulturimut Tapiisarfimmut soqutiginnittoqarsimaqaaq. Inuit amerlasuut NAPA atorluarnikuuaat, tamannalu pillugu qinnuteqartorpassuarnut tamanut qujarusuppugut. 2024-mi aningaasanik agguaasseqqinnissatsinnut qilanaarpugut, qinnuteqarnissamut piffissarititaasoq tullia pissaaq januaarip 15-ianni. 2024-mi 3.000.000 koruuninik Kulturimut Tapiisarfik aningaasaliissutissanik agguagassaqassaaq.