NAPA Kalaallit Nunaanni
Nunani Avannarlerni suleqatiiinneq periarfissallu pillugit NAPA-p suliai pillugit ilisimasakippallaartoqarpoq. Taamaattumik ukiaq manna angalanermut missingersuutigut atorlugit kulturilerisut, inuusuttut inersimasullu ilisimasaqarnerulertinniarlugit Kalaallit Nunaata ilaani angalaarsimavugut. Angallat TU ilaaffigalugu Nuup Kujataanilu Aappilattup akornanni illoqarfiit nunaqarfiillu ukiaq 16-it ornissimavagut, novemberimilu Tasiilamiippugut Sisimiuniillutalu. Meeqqat, inuusuttut inersimasullu kulturilerisut naappinnissaat ilaatigullu NAPA-p kulturimut tapiisarfia pillugu paasisitsiniaaneq siunertaasimavoq.
Sisimiuni inuppassuit suliaqarluartut naapissimavagut. Meeqqat, inuusuttut, ilungersuussilluartartut, eqqumiitsuliortut aamma illoqarfimmi kulturileriffinneersut naapissimallugit. Suliaqartartut assigiinngitsut attaveqarfiginerulerniarlugit sammisassat ataatsimiinnerillu pilersaarutigisimavagut, kiisalu taakkua kulturikkut suliniutinik pilersitsinissaannik aamma nunani avannarlerni tapiissutaasartunik qinnuteqartarnissaat pillugit kajumissaarniarlugit.
Siullermik Nalunnguarfiup Atuarfia pulaarparput, taanna tatsip nalunnguarfiup eqqaaniippoq. NAPA-p kulturimut tapiisarfia aamma kulturikkut suliniutaasinnaasut qinnuteqarfigineqarsinnaasullu pillugit NAPA-p isumassarsitsineranut atuarfimmi atuartut Angajulliit aulami tusarnaariarput.
Suliniutit tassaasinnaapput nipilersorneq, assilialiorneq, festivalit, assiliineq, sanalunneq, nutaalianik qitinneq il.il. Periarfissarpaaluit eqqartorpagut aamma Sisimiormiut namminneq kulturikkut inuunerannit assersuusiorluta – ilaatigut assersuutigaagut Andachan Sisimiormiu nipilersortartoq aamma soorunami nipilersornermik festivali Arctic Sounds. Inuusuttut ilaat nunani avannarlerni tapiiffigineqarnissamut qinnuteqarnissamullu periarfissat pillugit aamma apeqquteqarput.
Atuarfimmi saqqummiinermi Kimmernaq K Heilmann, Arctic Soundsimut siulersuisutut ilaasortaanini aamma Arctic Adventure Guidetut suliaqartarnini aallaavigalugit inuusuttut namminneq aamma aaqqissuussisarnissaat kulturilerinikkullu sammisaqartarnissaannik isumassarsitsisivoq, aamma eqqumiitsuliortoq Arnajaraq Støvlbæk taamaasiorpoq.
Scene ammasoq
Unnukkut Sisimiut kulturikkut illorsuani Taseralimmi Scene ammasoq takuniarparput. Tassani scenemi nipilersuutit tamarmik nipilersorusuttunit kikkunnilluunniit atorneqarsinnaapput. Unnuup ingerlanerani sapaammi workshoppi pisussaq pillugu NAPA oqaluttualaarpoq.
NAPA-p pisortaa Anne Mette Gangsøy oqattuarpoq:
“Scene ammasoq qanoq toqqissisimanartigisumik aaqqissuunneqarsimasoq takullugu assut nuannerpoq, tassani inuusuttut inersimasullu nipilersornermik soqutigisallit tallimanngornermi unnukkut aliikkusersuipput. Inuusuttut, inersimasut inuuniutigalugu inuuniutiginagulu nipilersortartut paarlakaajaallutik scenemi nipilersoqattaarput. Illoqarfimmi inuppaalunnut naapittarfiusoq malunnarluarpoq.”
Jacob Froberg scene ammasumik pilersitsisuusimavoq. Taanna aamma illoqarfiup nipilersornermut atuarfiani Serravimmi aqutsisuuvoq kiisalu 2014-imiilli nunat avannarlermiut festivalianik Arctic Soundsimik aallarniisuusimalluni. Sumiiffimmi festivalimut allanullu pisartunut inuit ikiuukkumatussusaat oqaluttuaraa. Nammineq kajumissutsimik suliaqarneq, suliffeqarfinnit suliffiup nalaani aaqqissuussinernut allanut ikiuulluni aamma minnerunngitsumik sumiiffimmi suliffeqarfiit, atuarfiit kulturillu illorsuata akornanni patajaatsumik suleqatigiinneq eqqartorpaa.
Suna sinnattoraajuk?
Sapaammi assilialiorluni eqqumiitsuliortoq Gudrun Hasle workshoppertitsivoq. Workshoppertoqannginnerani Arnajaraq Støvlbæk kulturikkut suliniutini pillugit oqaluttuarpoq. Sisimiuni ilaatigut eqqumiitsuliortut unnuisarfissaanik pilersitsiniarluni suliaqarpoq. Tassani aamma kaammattuineq erseqqarippoq: periarfissarpassuaqarpoq aamma ikiuisoqarsinnaavoq.
Kingorna Gudrun Hasle suliaqartitsivoq. Eqqumiitsuliortarnini oqaluttuarivaa, tassani annoraamerngit, allapalaarineq oqaatsillu atortarpai. Inuunermi oqaatsinik atuuffioqisumi naqinnernik ilisarinnissinnaannginnini aamma qanoq ililluni nuannarinerpaasaminik suliaqalersimanini ilanngullugu oqaluttuaraa: eqqumiitsuliornikkut oqariartuuteqartarneq. Tamatuma kingorna qalipaatit tungujortut assigiinngisitaartut atorlugit pappilissanut qalipaasoqarpoq. Akunnialuit qaangiummata takkussimasut meeqqat inuusuttut inersimasullu sinnattutik qalipassimavaat oqaasertalerlugillu, ilaatigut:
Sinnattuma nassaarinissaa sinnattoraara
Snescooteritaarnissara sinnattoraara
Nammineersinnaanissara sinnattoraara
Pisunut ilaaqqunnissara sinnattoraara
Nutaarsiassat allat
Issittumi Suleqatigiinnermut Tapiissuteqartarfik Kalaallit Nunaata tiguaa
10 millionit danskit koruunii. Tassa Nordisk Rådgivningskomité for Arktis (NRKA)-p Issittumi piujuaannartitsinermik suliniuteqartunut ukiumut agguaattagassai. Pulje ammasoq ukiumut aalajangerneqartassaaq, aningaasartassaviillu decemberimi aalajangiunneqartassapput. Issittumi Suleqatigiinnermut Tapiissuteqartarfik Kalaallit Nunaata 2024-p tungaanut tigussagaa Nunani Avannarlerni Siunnersuisoqatigiit 73-issaannik ataatsimeersuarneranni Nunat Avannarliit Ministeriisa aalajangerpaat. Kalaallit Nunaata Nunat Avannarliit Suleqatigiinnerannut Naalakkersuisuata
Issittumi suliniuteqartut tapiiffigineqarnissaminnut maanna qinnuteqarsinnaapput
Ukiut tamaasa Nunat Avannarliit Naalakkersuisuisa Siunnersuisoqatigiivi Issittumi Suleqatigiinnermut Tapiissuteqartarfik aqqutigalugu 7,3 mio. kr.-nik agguaassisarpoq. Ukkatarineqartoq tassaavoq Issuttumi suliniuteqartut piujuartitsinissamut siuarsaaqataanissaat. Qinnuteqarneq maanna ammarpoq. Februarip 15-iata tungaanut qinnuteqartoqarsinnaavoq. NAPAp Ilisimatusarfiullu tapiissuteqarfik aquppaat. Issittumi Suleqatigiinnermut Tapiissuteqartarfik 2023-imi makku ilaatigut tapiissuteqarfigaai: The Circumpolar Maternal and Child Health group,
Nunani Avannarlerni kalaallisut oqaloqatigiinnerit: Politikki
Eqqumiitsuliortut atugaasa pitsanngorsaaviginissaat anguniarneqarpoq, kisianni suut tamarmik aningaasaliiffigineqarsinnaanngillat, taama oqarpoq kulturimut naalakkersuisoq, Peter P. Olsen. Oqaloqatigiinneq takuuk imaluunniit tusarnaaruk. NAPA sapaatit akunnerini aggersuni Nunani Avannarlerni kalaallisut oqaloqatigiinnerit saqqummiukkumaarpaai. Immikkoortumi uani kulturimut naalakkersuisoq Peter P. Olsen, Inuit Ataqatigiineersoq oqaloqatigissavarput. Ilisarititsineq Qineqqusaartoqartillugu kulturilerisut eqqumiitsuliortullu qanoq pingaaruteqartiginerat atugaasalu
Issittumi Suleqatigiinnermut Tapiissuteqartarfimmut qinnuteqartarfik atulersinneqartoq!
Kalaallit Nunaata puljeap ingerlanneqarneranut akisussaaffik tigummaguli NAPA-p aamma Ilisimatusarfiup Issittumi Suleqatigiinnermut Tapiissuteqartarfimmut nittartagaq amma qinnuteqartarfik atulersippaat. Taamaalilluni suliniutit Issittumi piujuartitsinermik ineriartortitsinermik ukkatarinnittut maanna puljeamut qinnuteqarsinnaalerput. Issittumi Suleqatigiinnermut Tapiissuteqartarfimmik Kalaallit Nunaat ingerlatsinermik akisussaalissasoq 2. november 2021 naggataarutaasumik aalajangerneqarmalli NAPA aamma Ilisimatusarfik nittartakkap qinnuteqartarfiullu naammassinissaat ulapputigisimavaat. Taamaattumik assut