Issittumi Suleqatigiinnermut Tapiissuteqartarfik agguaassivoq: Kalaallit Nunaanni piujuartitsinermik suliniutit tapiiffigineqarput
Nunat avannarliit Ministeriisa Siunnersuisoqatigiivisa Issittumi Suleqatigiinnermut Tapiissuteqartarfiat, nunat avannarliit Issittumi nunallu allat iluaqutissaannut suleqatigiinnermik siuarsaanissamik siunertalik, suliniutinut pissanganartunut arlalinnut aningaasaliissuteqarsimavoq, ilaatigut Siu-Tsiu-mut aamma MIO-mut.
Nunat Avannarliit Ministeriisa Siunnersuisoqatigiivisa Issittumi Suleqatigiinnermut Tapiissuteqartarfiat, NAPA-mit – Nunat Avannarlerni Piorsarsimassutsikku Attaveqaatimit aamma Ilisimatusarfimmit aqunneqartoq, ukioq manna suliniutinut 22-nut aningaasaliissuteqarpoq. Ukioq manna qinnuteqaatit 56-it tiguneqarmata, 2022-mut 2023-mullu sanilliullugit amerlanerujussuupput, tamannalu Issittumi piujuartitsinermik kulturimillu suliniutinik siuarsaanissamut soqutiginninnerulernermut pimoorussinerulernermullu takussutissaavoq.
Suliniutinut tapiissutigineqartunut assersuuteqariarta:
Siu-Tsiu — Arctic-Art-Works
Qaqortumi suliniut Siu-Tsiu, inuusuttut toqqissisimasumik ineriartorfissaannik pilersitsinissamik siunertaqarpoq. Qaqortumi naqiterivimmik pilersitsinikkut suliniut kalaallit eqqumiitsuliornermik piginnaasallit tapersersorniarlugit siuarsarniarlugillu suliniuteqarpoq, tamatumalu saniatigut inuusuttut eqqumiitsuliornermik naqiterinermilu piginnaasanik ineriartortitsinissamut periarfissaqartinniarlugit. Suliniut tamanna suliffissanik pilersitsinissamut aamma inuusuttut piginnaasaannik nammineersinnaanerannillu nukittorsaataassaaq. Siu-Tsiu Danmarkimi Grennessminde aamma Norgep avannaani Daiddadallu suleqatigai, eqqumiitsuliorneq kulturikkullu paarlaasseqatigiittarneq aqqutigalugu inuusuttunut toqqissisimasumik ineriartorfissamik pilersitsinissaq siunertaralugu.
Suliniut 350.000 koruuninik aningaasaliiffigineqarpoq.
MIO – Kalaallit Nunaanni meeqqat naammagittaalliortarfianik pilersitsisoqarsinnaanersoq misissuineq
MIO, Kalaallit Nunaanni meeqqat pisinnaatitaaffiinik sullissivik, Kalaallit Nunaanni meeqqat naammagittaalliortarfiata pilersinnissaanut aqqutissiuussisumik misissuinermik suliaqarpoq. Suliniummi siunertaavoq meeqqat pisinnaatitaaffiisa malinneqarnerulernissaat qulakkeerniarlugu, Nunavummi, Islandimi Danmarkimilu ilisimasat misilittakkatillu atornerisigut. Siunertaavoq Kalaallit Nunaanni meeqqat toqqaannartumik naammagittaalliorsinnaanissaat, pisinnaatitaaffiisa ataqqineqarnissaannik qulakkeerinnissinnaasumik, pisariaqartumillu ikiorneqarnissaannut. Suliniut tamanna Kalaallit Nunaanni meeqqat pisinnaatitaaffiinik nukittorsaataassaaq, meeqqanullu atugassarititaasunik pitsaanerusunik pilersitsissaaq.
Suliniut 300.000 koruuninik aningaasaliiffigineqarpoq.
Aningaasat katillugit nunani avannarlerni arlalinni, ilaatigut Danmarkimi, Sverigemi, Finlandimi Kalaallit Nunaannilu, suliniutinut agguaanneqarput.
NAPA-p suliniutit pingaarutillit taakku tapersersorniarlugit tulluusimaarutigaarput, taakkumi Kalaallit Nunaanni eqqumiitsuliornermik kulturimillu siuarsaaginnanngillat, aammali inuusuttut periarfissaannik pisinnaatitaaffiinillu nukittorsaasuupput. Suliniutit ineriartornerat inuiaqatigiinnullu pitsaasumik sunniuteqarnerat malinnaaffigissallugu qilanaaraarput.
Nunani avannarlerni suleqatigiinnermut ministerit aningaasanut immikkoortitsinermut akisussaanerpaapput, Nunanilu Avannarlerni Issittoq pillugu Siunnersuisoqatigiit (NRKA) aningaasanik agguaassinermut akisussaapput, NAPA-p Ilisimatusarfiullu ataatsimoorlutik aningaasanik aqutsineq akisussaaffigaat. Naliliisartut, ph.d.-itut ilisimatusartut issittumilu suliffissaqartitsivimmit immikkut ilisimasallit, soorlu inuussutissarsiortut, kulturikkut suliaqartut aningaasaqarnikkullu ilisimasallit, qinnuteqaatinik nalilersuiqataapput. Nunani Avannarlerni Ministerit Siunnersuisoqatigiivi Tapiissuteqarfimmut aningaasaliisuuvoq.
Maannakkut suliniutit sorliit Issittumi Suleqatigiinnermut Tapiissuteqartarfik aqqutigalugu aningaasaliiffigineqarnersut takukkit:
| Qinnuteqartoq | Suliniut | Nunaq | |
| Jarvik Geoconsulting AB | The Ikaite columns – past and future, and prospects in a changing Arctic – 3rd year | Sverige | |
| Copenhagen Business School | Towards a socially just transition in the Arctic: Exploring, theorizing and disseminating best practice in meaningful stakeholder engagement for communities | Danmark | |
| University of Oulu | Arctic Healthy Aging communities: Safe and inclusive outdoor environment and public spaces (The Nordic AHA-Communities) | Finland | |
| International Work Group for Indigenous Affairs (IWGIA) | Monitoring Indigenous Peoples’ rights in Sápmi – Phase 3 | Danmark | |
| University of Lapland | Sustainable Indigenous Tourism in the Nordic Arctic | Finland | |
| Greenland Institute of Natural Resources | Enhancing narwhal conservation for sustainable Arctic development through innovative monitoring technologies | Kalaallit Nunaat | |
| MIO | Kalaallit Nunaanni meeqqat naammagittaalliortarfianik pilersitsisoqarsinnaanersoq misissuineq | Kalaallit Nunaat | |
| University of the Faroe Islands | Genetic diversity in fish species in the Arctic ecosystem | Savalimmiut | |
| Aileen Espiritu (UiT – The Arctic University of Norway) | ARCSUS+SDG: Governing Arctic Urban Sustainability through the lens of the UN’s Sustainable Development Goals | Norge | |
| Old Friends Industries | YOUR STORY OUR FUTURE – Defining Arctic Leadership | Danmark | |
| The Arctic Council’s Working Group on the Protection of the Arctic Marine Environment (PAME) | Cape Town Agreement: Safety of fishing vessels in the Arctic | Island | |
| Hrimfare HB | Sailing4Science Arctic-Sustainable arctic sailing tourism with cocreation of citizen science for benefits of local communities and the arctic research agendas | Sverige | |
| The Arctic Council’s Working Group on the Conservation of Arctic Flora and Fauna (CAFF) | Arctic Biodiversity Monitoring Toolkit Phase III | Island | |
| University of Iceland, Department of Geography and Tourism | Tourism Employment in the Arctic: Towards Decent Work | Island | |
| In futurum | Stemmer i Norden: Et kunstnerisk sprog for retfærdighed & inklusion | Danmark | |
| Siu Tsiu | Arctic Art Works | Kalaallit Nunaat | |
| Tænketanken for Digital Infrastruktur | Infrastrukturel udsathed i Arktis / Infrastructural deprivation in the Arctic | Danmark | |
| Arctic Mayors’ Forum | Strengthening Local Voices in Arctic Governance | Norge | |
| PAME | Sixth meeting of the Arctic Shipping Best Practice Information Forum | Island | |
| Aarhus University | Flushwatch: An educational program on litter flushed from the toilet to the sea | Danmark | |
| PAME | A 10-year trend in Arctic Tourism vessels | Island | |
| NORDTING – Amund Sjølie Sveen | PanArcticVision 2024-26 | Norge | |
Nutaarsiassat takunngitsoorpigit?
Nunat Avannarlermioqatigiinni inuusuttunut aningaasaateqarfik
DUF – Dansk Ungdoms Fællesråd – 1940-kkunnili inuusuttut tamat oqartussaaqataanerannut ataatsimoornermullu ineriartortitsinissaanut soqutigisaqalersimavoq. Tassannga suliniut Nordens Unge i Bæredygtige Fællesskaber – NUBF – pilersinneqarsimavoq, avannarlermioqatigiit inuusuttai nutaatut ataatsimooqatigiinnermut nukittorsaanissaminnut periarfissinneqarsimallutik. NUBF-ip piujuartitsinermik tunngaveqarluni ataatsimooqatigiinnissamut kulturikkullu suniutinut peqataatitaqarnisamut Nunat Avannarliit akimorlugit suliniuteqartuuvoq inuusuttullu periarfissinniarlugit aningaasaliissuteqarsinnaasunik pilersitsisimallutik.
Nunat Avannarlermiut inuusuttai peqatigalugit weekend-camperneq
NUBF – Nordens Unge i Bæredygtige Fællesskaber – DUF, Dansk Ungdoms Fællesrådimit suliaavoq – Nunat avannarliit tamat inuusuttaasa patajaannerusumik imminnut ataqatigiilernissaannut siunertaqarluni pilersinneqartoq. NUBF 2020-mi ukiumoortumik inuusuttunik sungiusaatitsivoq, tassanilu nunat avannarlernit inuusuttut weekendimi imminnut naapeqatigiissimapput. Tassani sammisaqartitsinerit assigiinngitsut ingerlanneqartarput, ilaatigut suliniutit pillugit allaaserinninnissamut sungiusarnerit aamma nunani
NAPA-p Kulturimut Tapiisarfianut Kalaallit Nunaannit tapiissutinik qinnuteqartut amerliartortut
2018-imiilli siullermeerluni NAPA-p Kulturimut Tapiissuteqarfianut qinnuteqartut nunatsinneersut Nunat Avannarlernut allanut sanilliullugit amerliartorsimapput. Tamanna ineriartorneq Kalaallit Nunaanni eqqamiitsuliornermik kulturimillu inuussutissarsiuteqartut akornanni ineriartorluartutut takussutissaavoq, NAPA-llu kulturikkut inissisimalluarnera aamma takussutissaavoq. 2023-mi NAPA, Nunani Avannarlerni Piorsarsimassutsikkut Attaveqaat Kulturimut Tapiissuteqarfianut qinnuteqaatinik katillugit 156-inik tigusaqarsimavoq. Qinnuteqartunit 156-iusunit 86-it Kalaallit Nunaanni najugaqarput,
Nunani Avannarlerni eqqumiitsuliornermi ”De-arctification”
Nunani Avannarlerni eqqumiitsuliornikkut suliniut Laplandimi eqqumiitsuliornermik kattuffiup ukiuni 30-nngortorsiorlutik nalliuttorsiorneranut atatillugu ingerlanneqalersoq.Suliniut Nunani Avannarlerni eqqumiitsuliornermi “De-arcticfiation”-imik qulequtalik Galleria Lainaamo, Rovaniemi, Finlandimi ulluni 11.-13. august 2021 ingerlassaaq. Workshoppeqassaaq, artists talks atorlugit oqaloqatigiittoqassalluni, oqaluttuartulerluni saqqummersitsisoqassalluni ammasumillu oqallittoqassalluni. Suliniut Laplandimi Finlandimi eqqumiitsuliortut kattuffiata Lain taiteilijaseurap aaqqissuutaraa. Suliniutip siunertaraa